موضوع تحقیق :((زندگی روستایی[3]))
برای مشاهده به ادامه مطلب بروید
نحوه شکل گیری روستاها در ایران
سکونت گاههای انسانی ، تحت شرایط خاص محیطی و جغرافیایی و به اقتضای عوامل مؤثر در شکل گیری آنها، بوجود آمده اند .
در آغاز تاریخ ، بطور کلی درکنار رودخانه ها و دریاچه های بزرگ و یا هر جا که آب و خاک مناسب وجود داشته ، مراکز سکونت انسانی شکل گرفته است . اما در ایران ، پس از انتقال مراکز عمده سکونتی به قسمتهای مرکزی فلات ایران در طول هزاره اول پیش از میلاد ، مسئله تامین آب مورد نیاز آشامیدنی و نیز آبیاری به شکل تازه ای مطرح شد و در این میان ، استخراج آبهای پنهانی و زیرزمینی ، اهمیت خاصی یافت .
ابداع فن احداث قنات و کاربرد شیوه های دیگر در زمینه تامین آب و آبرسانی به مراکز سکونتی و مزارع پیرامون آنها ، عامل اصلی دگرگون شدن شرایط سکونت در قسمتهای مرکزی فلات ایران بوده است .
بدین سال این منابع تازه ، موجب پیدایش سکونت گاههای جدید شد که بزرگی و کوچکی آنها ، به ظرفیت این منابع آبی بستگی داشت . و اگر به دلایلی این گونه تاسیسات آبیاری و آبرسانی ، از بین می رفت ، مراکز سکونتی متروک می ماند . درهمین ارتباط ، نحوه استقرار سکونت گاهها و چگونگی شکل گیری و پراکندگی خانه ها و مزارع ، تا حد قابل توجهی متاثر از چگونگی دستیابی به آب و فراوانی منابع آن بوده است . این امر حتی در تقسیم قدرت سیاسی نیز تاثیر قابل ملاحظه ای داشته است .
ایران به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی خود ، دارای اهمیت استراتژیکی ویژه ای است . وجود بزرگترین دریاچه جهان در شمال ایران و دسترسی به آبهای آزاد در جنوب آن و همچنین موقعیت آن به عنوان پل ارتباطی بین شرق و غرب جهان ، سرزمین ایران را همواره به میدانی برای حضور اقوام و فرهنگهای گوناگون تبدیل کرده است
به این ترتیب ، عامل دیگری که در شکل گیری سکونتگاه های روستایی ایران ، نقش موثر داشته ، حفظ امنیت و امکان دفاع دربرابر سایر اقوام به ویژه اقوام غیرکشاورز و عشایر کوچنده بوده است . استقرار غالب سکونتگاهها در فلات ایران به جز معدودی که درکنار روخانه ها واقع بوده اند ، تاحدود زیادی به امنیت اجتماعی - اقتصادی و حراست از تاسیسات آبیاری و زراعی بستگی داشته است .
باتوجه به ویژگیهای محیط طبیعی در ایران و تاثیر آنها بر شیوه زندگی مردم در گذر زمان ، فضای روستایی ویژه ای در این منطقه از جهان بوجود آمده است . اگرچه روستاهای ایران ، درارتباط با فعالیتهای اقتصادی بویژه در بخش کشاورزی گاهی با رونق و افزایش محصول و گاه نیز با خشکسالی و رکود همراه بوده است ، اما درهرحال ، بخش کشاورزی در اقتصاد ایران ، نقش مهمی داشته است .